Η ανάκαμψη της ισοτιμίας του ευρώ έναντι του δολαρίου κατά 11,1% από τα ιστορικά χαμηλή του Σεπτεμβρίου, είναι μια πρόσθετη, σημαντική βοήθεια, όχι μόνο στον πληθωρισμό αλλά και στην εξέλιξη του ΑΕΠ για το 2023.
Το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα είχε υποχωρήσει σε σχέση με το δολάριο στο 0,95 προς 1 στα μέσα Σεπτεμβρίου, ενισχύοντας την πίεση που ασκούσαν οι ραγδαία αυξανόμενες τιμές των καυσίμων και ειδικά του φυσικού αερίου που είχε φτάσει τα 342, 6 ευρώ η μεγαβατώρα. Χθες, το ευρώ έκανε νέο ιστορικό υψηλό 9 μηνών, φτάνοντας την ισοτιμία του με το δολάριο στο 1,08 προς 1, τη στιγμή που η τιμή του φυσικού αερίου έχει υποχωρήσει πλέον στα 60 ευρώ η μεγαβατώρα.
Η διπλή αυτή θετική συγκυρία θα έχει ως αποτέλεσμα την ταχύτερη υποχώρηση του πληθωρισμού τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο, αλλά και τη βελτίωση της πορείας του ΑΕΠ για το πρώτο τρίμηνο του χρόνου. Τούτο φαίνεται αν κάποιος ανατρέξει στα τελευταία δημοσιευμένα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας για το 10μηνο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου του 2022. Σύμφωνα με αυτά, το έλλειμμα του ισοζυγίου καυσίμων, αυξήθηκε κατά 6,5 δισ. στα 10,56 δισ. ευρώ το 2022, από 4,04 δισ. που ήταν το 2021. Από τα 6,5 δισ. του ελλείμματος του ισοζυγίου των καυσίμων, τα 975 εκατ. (περίπου 0,5% του ΑΕΠ) ήταν η απώλεια του ΑΕΠ, λόγω της υποχώρησης της ισοτιμίας του ευρώ εκείνη την εποχή αφού στο σύνολο τους τα καύσιμα εκκαθαρίζονται με όρους δολαρίου ακόμη και αν πληρώνονται σε ευρώ. Η απώλεια θα εμφανιζόταν μεγαλύτερη αν υπήρχαν στοιχεία για να υπολογίσουμε την επιβάρυνση από τις εισαγόμενες πρώτες ύλες και τα τρόφιμα που πληρώνονται με δολάρια.
Το κέρδος στο ΑΕΠ
Σήμερα η κατάσταση έχει αναστραφεί πλήρως με το ευρώ να έχει ανακτήσει μεγάλο μέρος από τις απώλειες των προηγούμενων μηνών και τις τιμές σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο να έχουν επιστρέψει σε αυτές της περιόδου πριν την κήρυξη του πολέμου στην Ουκρανία. Έτσι, η περσινή ζημιά μετατρέπεται φέτος σε κέρδος, αφού και η πτώση των τιμών της ενέργειας και η ενίσχυση του ευρώ αυξάνουν το ΑΕΠ. Αν η θετική συγκυρία διαρκέσει όλο το πρώτο τρίμηνο, αυτή βελτιώνει και την πρόβλεψη του ΥΠΟΙΚ που ήθελε το διάστημα Ιανουαρίου – Μαρτίου να είναι το χειρότερο διάστημα όλου του χρόνου, καθώς για τους πρώτους μήνες του 2023 αναμένονταν υψηλές τιμές ενέργειας και ύφεση για την Ευρωζώνη.
Οι απώλειες από την ενίσχυση του ευρώ
Βεβαίως, η ενίσχυση του ευρώ δεν ήρθε από μόνη της. Είναι αποτέλεσμα της ολοένα περισσότερο συσταλτικής νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ, η οποία εκδηλώνεται με την αύξηση των επιτοκίων του ευρώ από -0,5% στο 2,5% μεν αλλά και της σταδιακής διακοπής της παροχής ρευστότητας, σε πρώτη φάση, μέσω της μείωσης των επενδύσεων των ομολόγων του APP και του PEPP. Η αύξηση του κόστους χρήματος, επηρεάζει άμεσα τις επενδύσεις. Ειδικά για την Ελλάδα όμως, ο κύριος όγκος των επενδύσεων ύψους περίπου 12 δισ. ευρώ που αναμένονται να ξεκινήσουν μέσα στο 2023, περνάει μέσα από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων. ΟΙ δημόσιες επενδύσεις θα χρηματοδοτηθούν από κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ. Άρα είναι εξασφαλισμένες αν η Ελλάδα κινηθεί με την απαραίτητη ταχύτητα. Επίσης, μεγάλο μέρος από τις ιδιωτικές επενδύσεις θα χρηματοδοτηθούν από τα χαμηλότοκα δάνεια του ΤΑΑ. Συνεπώς, οι απώλειες στις επενδύσεις από το υψηλό κόστος χρήματος περιορίζονται στις επενδύσεις για την αγορά κατοικίας.
Μια δεύτερη απώλεια, η οποία θα φανεί μεσοπρόθεσμα, θα είναι στις εξαγωγές οι οποίες λόγω της αύξησης της ισοτιμίας του ευρώ έναντι του δολαρίου θα γίνουν λιγότερο ανταγωνιστικές.